صفحه اصلي > اخبار موسسه / معرفی و رصد ستارگان درخشان / آموزش > معرفی و رصد صورت فلکی شلیاق و ستاره ی نسرواقع

معرفی و رصد صورت فلکی شلیاق و ستاره ی نسرواقع


30 تیر 1402. نويسنده: nssri
معرفی و رصد صورت فلکی شلیاق و ستاره ی نسرواقع
یکی از ستاره های درخشان، زیبا، جالب توجه و قابل مشاهده در شامگاهان شب های تابستان ستاره ی زیبا و سفیدآبی نسرواقع (کرکس نشسته) Vega است. این ستاره، درخشان‌ترین ستاره ی صورت فلکی شلیاق (چنگ رومی Lyra) است که همچون نگینی در آن می درخشد.
معرفی و رصد صورت فلکی شلیاق و ستاره ی نسرواقع

معرفی و رصد صورت فلکی شلیاق و ستاره ی نسرواقع

معرفی و رصد صورت فلکی شلیاق و ستاره ی نسرواقع

معرفی و رصد صورت فلکی شلیاق و ستاره ی نسرواقع

نسرواقع از جهت نورانیت پنجمین ستاره ی نورانی آسمان شب است که قدر ظاهری آن صفر و مبنا (استاندارد) ی نورانیت در نظر گرفته شده است. در واقع براساس میزان نورانیت این ستاره، نورانیت (قدرظاهری) ستارگان دیگر سنجیده و تعیین می شود.
معرفی و رصد صورت فلکی شلیاق و ستاره ی نسرواقع

برای یافتن و رصد این ستاره و صورت فلکی آن کافی است طبق زمانبندی ذیل در محل رصدتان به سمت الرأس (موقعیتی در آسمان، درست در بالای سرتان) نظاره کنید. در این وضعیت براحتی ستاره ی درخشان نسرواقع را خواهید دید حتی در شهرهای با آلودگی نوری، رصد این ستاره آسان و امکانپذیر است.
20 ژولای (29 تیر) ساعت 24
25 ژولای (3 امرداد) ساعت 23:40
30 ژولای (8 امرداد) ساعت 23:20

...
نکات مهم:
حتماً متوجه شده اید که قاعده و نظم خاصی در زمانبندی بالا وجود دارد. توجه داشته باشید و بیاد بسپارید که یک ستاره ی خاص در موقعیتی مشخص در آسمان در هر شبانه روز حدود 4 دقیقه زودتر به موقعیت شب قبل خود می رسد. مثلاً اگر امشب ستاره ی موردنظر در ساعت 24 در سمت الرأس دیده شود فرداشب آن ستاره در ساعت 23:56 دقیقه در موقعیت سمت الرأس قرار می گیرد و الی آخر ...
در ضمن قرارگیری یک ستاره در زمانی مشخص در سمت الرأس ناظر، مختص ستارگان خاصی است. بواسطه ی مختصات خاص ستاره ی نسر واقع بر کره ی سماوی، ناظرین واقع در مناطق با عرض جغرافیایی حدود 40 درجه می توانند شاهد رصد سمت الرأسی این ستاره باشند.

چند حقیقت جالب در مورد نسرواقع
1. نسرواقع اولین ستاره بعد از خورشید است که از آن در قرن نوزدهم تصویربرداری و بررسی طیف نگاری شد.
2. جرم نسرواقع حدود 2.1 برابر جرم خورشید است.
3. درخشندگی نسرواقع حدود 47 برابر درخشندگی خورشید است.
4. شعاع نسرواقع حدود 2.5 برابر شعاع خورشید است. این در حالی است که این ستاره کاملاً کروی نیست و شعاع قطبی آن 88 درصد شعاع استوایی اش است.
معرفی و رصد صورت فلکی شلیاق و ستاره ی نسرواقع

5. براساس داده های رصدی تلسکوپ های تداخل سنج CHARA (مرکز نجوم با وضوح بالا) در مونت ویلسون کالیفرنیا، اختلاف دمای بین قطب ها و خط استوای ستاره ی نسرواقع بیش از 1000 درجه است: دمای 10070 درجه در قطب ها و 8910 درجه کلوین در استوا. میانگین دمای موثر کل سطح ستاره ی نسرواقع 9360 درجه کلوین است که حدود 3600 درجه بیشتر از فوتوسفر خورشید ماست.
6. بر مبنای سرعت چرخش وضعی ستاره، سن نسرواقع حدود 700 میلیون سال برآورد شده است که در مقایسه با عمر خورشید (حدود 5 میلیارد سال) بسیار کم است.
7. نسرواقع یکی از نزدیکترین ستاره ها به منظومه ی شمسی است که فقط 25 سال نوری از ما فاصله دارد.
8. نسرواقع یکی از سه ستاره‌ای است که با هم یک مثلث فرضی بزرگ را در آسمان بوجود می آورند و به آن مثلث تابستانی می گویند. این مثلث فرضی در شب های تابستان (شامگاهان) در حوالی سمت الرأس (بالای سر ناظر) قابل تشخیص و مشاهده است. نام دو ستاره ی دیگر این مثلث عبارتند از: نسر طائر (کرکس پران) و ذنب الدجاجه (دم قو).
معرفی و رصد صورت فلکی شلیاق و ستاره ی نسرواقع

9. طبق گردش 25800 ساله ی تقدیمی کره ی زمین، حدود 14000 سال قبل نسرواقع خیلی به نقطه ی قطب شمال سماوی نزدیک بود لذا بعنوان ستاره ی قطب شمال تلقی می شد. حدود 12000 سال دیگر نیز مجدداً این جایگاه را بدست خواهد آورد.
معرفی و رصد صورت فلکی شلیاق و ستاره ی نسرواقع

10. طبق داده های رصدخانه فضایی مادون قرمز مشخص شده در اطراف این ستاره یک دیسک گاز و غبار به گستردگی صدها واحد نجومی وجود دارد. این دیسک تاریک می تواند منشاء پیدایش سیارات باشد. تحقیقات زیادی برای یافتن سیارات در حال گردش به دور نسرواقع انجام شده است. در برخی سرنخ ها، فرضیه ای مبنی بر وجود سیاره ای غول پیکر با جرمی بیشتر از جرم مشتری مطرح شده اما تاکنون هیچ دلیل قطعی از وجود آن ارائه نشده است. در هر صورت فعلاً نمی توانیم استدلال کنیم که نسرواقع دارای یک سیاره یا حتی سیارات سنگی است. آنچه مسلم است این است نسرواقع با درخشندگی بیش از 47 برابر خورشید، هر سیاره ای را که در فاصله ای متناسب با شعاع منظومه شمسی باشد به جهنمی غیرقابل سکونت تبدیل می کند. برای داشتن تابشی قابل مقایسه با آنچه که زمین از خورشید دریافت می کند، یک سیاره که به دور نسرواقع می چرخد باید تقریباً هفت واحد نجومی از آن (حدود 1 میلیارد کیلومتر) فاصله داشته باشد.
معرفی و رصد صورت فلکی شلیاق و ستاره ی نسرواقع

معرفی و رصد صورت فلکی شلیاق و ستاره ی نسرواقع

گردآوری و تألیف: داود همتی (عضو هیأت علمی موسسه نجم شمال)

مراجع:
https://earthsky.org/tonight/look-for-vega-in-the-northeast-in-springtime/
https://www.americaspace.com/2014/11/11/construction-site-ahead-hubble-observes-planet-forming-circumstellar-dust-disks-in-great-detail/
https://medium.com/amazing-science/vega-the-zero-star-ee6d1b538ae9
https://en.wikipedia.org/wiki/CHARA_array

پیشنهاد آموزشی:
دوره های آموزشی (حضوری و مجازی)


www.nssri.ir
Telegram: news @najmastronomy
Insta: najme_shomal_rasht

بازگشت