تولد و تحول یک ستاره
. نويسنده: nssri
دقیقاً با تداوم چگالش مواد، وسط این هسته ها می تواند بسیار داغ و چگال شود. این دما و چگالی بالا می تواند یک فرایند هم جوشی هسته ای را آغاز کند. شروع فرایند هم جوشی، همان لحظه ی تولد ستاره است. این فرایند را احتراق ستاره ای می نامند.
فوران ناگهانی نور تولید شده توسط ستاره ی تازه متولد شده اکثر ابرهای گازی سبك در نزدیکی ستاره را به عقب می راند، اما در این بین می تواند مقدار کافی از مواد سنگين را پشت سر خود برجای گذارد و موجب شکل گیری تعدادی سیاره در اطراف ستاره ی مرکزی در آینده شود.
در این زمان، ستاره به دليل ايجاد فشار رو به خارج ناشی از واکنش هسته ای نیروی جاذبه ی داخلی اش را متعادل می کند و به يك پايداري نسبی می رسد.
يك ستاره نمونه همانند خورشید ما، حدود ده میلیارد سال عمر می کند تا زمانی که در نهایت سوخت آنها تمام شود. تمام ستارگان یک چرخه ی زندگی را طی می کنند دقیقاً شبیه چیزی که ما انسان ها طی می کنیم ولی در مورد آنها طولانی تر است. زمانی هم که نهایتاً سوخت به اتمام برسد، دوران زندگی ستاره به شیوه ای فوق العاده تماشایی به اتمام می رساند.
فعل و انفعالات هسته ای در درون ستاره ها، انرژی کافی جهت درخشش آن ها را برای سال های متمادی فراهم می کند. طول عمر دقیق یک ستاره به مقدار قابل توجهی به اندازه (جرم) آن وابسته است. ستاره های عظیم الجثه (پرجرم) سوخت خودشان را خیلی سریع تر از یک ستاره ی کوچک مصرف می کنند و شاید نهایتاً چند صدهزار سال عمر کنند. به هرحال ستاره های کوچک تر (كم جرم تر) به دليل مصرف آهسته تر سوخت، میلیارد ها سال عمر می کنند.
در نهایت سوخت هیدروژنی که قدرت فعل و انفعالات هسته ای در درون ستاره تأمین مي کند، تمام می شود و ستاره وارد آخرین مراحل عمرش می شود. در اين زمان ستاره منبسط و سرد می شود و رنگش به قرمز تغییر می يابد و تبديل به یک ستاره ي غول قرمز می شود. در اين مورد مسیری که در ادامه، هر ستاره دنبال می کند به جرمش بستگی دارد.
ستاره های کوچک مثل خورشید ما، متحمل یک مرگ بسیار زیبا و آرام می شوند. آن ها وارد فاز سحابي سیاره اي شده و سپس به یک کوتوله ی سفید تبديل می شوند. ولی در طرف دیگر، ستاره های عظیم الجثه ي پرجرم، پایاني فوق العاده پرانرژی و شديد را تجربه خواهند کرد. بقایای آن ها در یک انفجار بی نهایت بزرگ، تقریباً در سراسر هستی پراکنده می شود که به اين رويداد عظيم، حادثه ي ابرنواختري گفته مي شود.
وقتی گرد و غبار حاصل از اين انفجار كاملاً در فضا پخش و محو شود، تنها چیزی که از آن ستاره عظيم اوليه باقی می ماند یک ستاره ی نوتروني خواهد بود که خیلی سریع دور خودش می چرخد و یا حتی ممکن است یک سیاه چاله باشد.
مرجع:
http://www.schoolsobservatory.org.uk/astro/stars/lifecycle
مترجم:
منصوره شعرای نجاتی - عضو موسسه - دانشجوی مهندسی مکانیک دانشگاه علم و صنعت ایران
بازگشت